สิ่งหนึ่งที่สำคัญมากต่อเด็กทารก คือ น้ำนม ซึ่งเป็นทั้งแหล่งอาหาร และยังมาสารที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการต่าง ๆของทารกได้มากมาย โดยเฉพาะน้ำนมจากแม่ ที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันได้เป็นอย่างดี แต่ว่าด้วยยุคที่คุณแม่ก็ต้องทำงานเหมือนกัน อาจทำให้ไม่มีเวลาให้นมลูกตลอดเวลา ดังนั้นการปั๊มนมไว้จึงเป็นทางเลือกที่ดี วันนี้เราจะพาไปดูว่า การให้นมบุตรสำคัญยังไง เครื่องปั๊มนมจำเป็นหรือไม่
เลือกหัวข้อที่สนใจ
การไหลของน้ำนม
การไหลของน้ำนมแม่ ปกติจะเกิดเมื่อทารกดูดบริเวณหัวนม ซึ่งเป็นการทำงานร่วมกันของกล้ามเนื้อรอบเต้านม กับฮอร์โมนออกซิโทซิน ที่กระตุ้นการบีบตัว และคลายตัวเป็นระยะของกล้ามเนื้อหัวนม และวงปานนม และการบีบคลายตัวเป็นระยะของกล้ามเนื้อนี้ ทำให้น้ำนมไหลออกมา และจะไหลออกมาอย่างต่อเนื่องเมื่อทารกดูดนมแม่ ซึ่งทำให้น้ำนมไหลออกมาอย่างสม่ำเสมอนั่นเอง
ประโยชน์ของน้ำนมแม่
น้ำนมแม่ เป็นน้ำนมที่มีสารอาหารมากมายอยู่ในนั้น และสารเหล่านั้น แบ่งออกเป็น 4 ประเภท ดังนี้
- โปรตีน และสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ
เป็นส่วนที่สำคัญมากในน้ำนมแม่ โปรตีนในนี้มีอยู่หลายประเภท ส่วนใหญ่เป็นโปรตีนที่มีอยู่ทั่วไปในน้ำนม คือ เคซิน นอกจากนี้ยังมี อัลฟาแลกตาบูมิน แลคโตเฟอรินที่ช่วยยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียบางชนิด และยังมีแอนติบอดีของระบบภูมิคุ้มกัน อย่าง IgA, IgG และ IgM อยู่ในน้ำนมแม่ด้วย นอกจากนี้ยังมีโปรตีนอีกหลายชนิดที่เป็นประโยชน์ต่อระบบภูมิคุ้มกัน และแมตาบอลิซึมต่าง ๆ ในร่างกายของเด็กทารก
- ไขมัน
ประกอบด้วย Triglyceride Phospholipid Cholesterol Diglyceride Monoglyceride และ LCPUFA คือ DHA และ AA ปริมาณไขมันที่อยู่ในน้ำนม จะสัมพันธ์กับปริมาณไขมันที่แม่ทานเข้าไป ดังนั้นในระยะให้นมบุตร แม่ไม่ควรทานไขมันมากเกินไป เนื่องจากไขมันที่มากเกินไปในน้ำนม จะทำให้น้ำนมข้นเหนียว และขับออกจากเต้ายาก
- คาร์โบไฮเดรต
คาร์โบไฮเดรต เป็นสารประเภทน้ำตาล มีหน่วยย่อยที่เล็กที่สุดเป็นน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว (monosaccharides) ซึ่งภายในน้ำนมแม่คาร์โบไฮเดรตที่สำคัญ คือ คือ Lactose ที่เป็น disaccharide ที่ประกอบด้วย monosaccharides 2 ชนิด คือ Glucose และ Galactose นอกจากนี้ยังมี Human milk oligosaccharides(HMOs) หรือคาร์โบไฮเดรตสายสั้น ๆ ในน้ำนมแม่อีก HMOs นี้ทำหน้าที่เป็น Prebiotics หรือก็คือ เป็นแหล่งอาหารของแบคทีเรียมีประโยชน์ในร่างกาย ซึ่งเราเรียกว่า Probiotics ยกตัวอย่างแบคทีเรีย Bifidobacterium longum infantis ที่สามารถนำ HMOs ไปสังเคราะห์กรดไขมันจำเป็น ที่จะถูกใช้ต่อมในการสร้างโปรตีนช่วยลดการอักเสบ และกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้กับทารกได้
- วิตามิน และธาตุอาหาร
วิตามินที่เป็นองค์ประกอบในน้ำนมแม่ คือ A, B1, B2, B6, B12, C, D, E และ K ส่วนแร่ธาตุที่อยู่ในน้ำนมนั้น มีหลายธาตุ ซึ่งธาตุหลัก ๆ เลยคือ เหล็ก แคลเซียม ไอโอดีน ฟอสฟอรัส โซเดียม และโพแทสเซียม ซึ่งล้วนแต่เป็นสารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของทารกทั้งสิ้น
ทำไมบางคนต้องใช้เครื่องปั๊มน้ำนม
การปั๊มน้ำนมของแม่ มีความจำเป็นในแต่ละคนไม่เท่ากัน ถ้าคุณเป็นคุณแม่เต็มเวลา ไม่มีปัญหาสุขภาพ และไม่มีปัญหาเรื่องน้ำนมน้อย เครื่องปั๊มน้ำนมจะช่วยให้คุณประหยัดเวลาในการให้นมลูก และเพิ่มเวลาพักผ่อนได้มากขึ้นสำหรับคุณแม่บางคนที่น้ำนมไหลออกยาก ไม่สามารถให้นมลูกได้ในบางเวลา เนื่องจากการรักษาพยาบาล หรือต้องทำงานประจำ เครื่องปั๊มน้ำนม ถือว่าเป็นสิ่งที่จำเป็นมากทีเดียว นอกจากนี้การปั๊มน้ำนมเก็บไว้ยังเพิ่มโอกาสในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัวกับเด็กทารก เช่น ให้คุณตา คุณยาย คุณปู่ คุณย่า หรือคุณพ่อ เป็นคนได้ป้อนน้ำนมให้กับเด็กทารก ทำให้เด็กทารกจดจำสมาชิกในครอบครัวคนอื่น ๆ ได้ดีขึ้น
ประเภทของเครื่องปั๊มน้ำนม
เครื่องปั๊มน้ำนมแบ่งเป็น 2 ประเภท ตามลักษณะการใช้งาน ได้แก่
- เครื่องปั๊มนมแบบมือ
เป็นเครื่องแบบที่ต้องออกแรงมือช่วยในการปั๊มนมด้วยตัวเอง สามารถปั๊มน้ำนมได้สะดวก ราคาประหยัด สามารถกำหนดจังหวะการปั๊มเองได้ แต่ถ้าต้องปั๊มนาน ๆ ก็อาจเมื่อยมือได้
- เครื่องปั๊มนมแบบไฟฟ้า
เป็นเครื่องที่สามารถปั๊มน้ำนมได้อัตโนมัติ ไม่ต้องใช้พลังงานจากคุณแม่ สามารถปรับอัตราเร็วในการปั๊มได้ และเครื่องปั๊มนมไฟฟ้าบางยี่ห้อ เช่น เครื่องปั๊มน้ำนม brusta มีการพัฒนาให้เครื่องปั๊มมีคุณสมบัติเพิ่มเติมอื่น ๆ คือสามารถรีดน้ำนม และตะกอนนมที่ตกค้าง เพื่อลดการอุดตันของน้ำนมที่ท่อน้ำนมได้ด้วย เครื่องปั๊มประเภทนี้มีข้อดีมาก แต่ต้องมีแหล่งจ่ายไฟให้เครื่อง บางครั้งอาจเป็นไฟบ้านโดยตรง หรือเป็นการใช้แบตเตอรี่ก็ได้ และราคาค่อนข้างสูง
วิธีการปั๊มน้ำนมโดยใช้เครื่องปั๊มน้ำนม
ไม่ว่าจะเป็นการปั๊มน้ำนมด้วยเครื่องปั๊มน้ำนมประเภทไหน มีหลักการพื้นฐานเหมือนกันคือ
- คุณแม่ควรทำความสะอาดหน้าอก มือ เครื่องปั๊มน้ำนม และอุปกรณ์สำรองน้ำนมให้เรียบร้อย
- สำหรับเครื่องปั๊มน้ำนมแบบไฟฟ้า ต้องแน่ใจว่ามีแหล่งจ่ายไฟ หรือชาร์จไฟเครื่องจนพร้อมใช้งานแล้ว
- ติดตั้งอุปกรณ์เข้าที่เต้านมของคุณแม่ โดยให้หัวนมของคุณแม่อยู่ที่กลางกรวยปั๊ม และมีภาชนะรองรับน้ำนมเรียบร้อย
- ปั๊มน้ำนมตามกลไกของเครื่องตามที่คู่มือแนะนำ ถ้าเป็นเครื่องแบบไฟฟ้าให้เริ่มจากอัตราการปั๊มต่ำ ๆ ไต่ระดับไปเรื่อย ๆ จนการไหลของน้ำนมคงที่
- เมื่อได้น้ำนมตามปริมาตรที่ต้องการ ให้จัดเก็บน้ำนมไว้ในพื้นที่สะอาด และมีอุณหภูมิที่เหมาะสม
การให้นมลูก โดยเฉพาะนมแม่สำคัญต่อสุขภาพ การเจริญเติบโต และพัฒนาการของลูกเป็นอย่างมาก การสำรองน้ำนมไว้ให้ลูกในตอนที่แม่ไม่สามารถให้นมลูกได้จึงเป็นส่วนสำคัญ และการปั๊มน้ำนมจะมีประสิทธิภาพมากขึ้นทั้งในเรื่องของปริมาณ และเวลาในการปั๊มเมื่อใช้เครื่องปั๊มน้ำนมเข้ามาช่วย
อ่านเรื่องของใช้สำหรับเด็กแรกเกิดได้ที่: bit.ly/3g1BFY7
